Na czym polegają główne kroki filozofii SOILTEQ?
Rolnictwo to złożony układ współgrających ze sobą procesów. Jak zauważył Archambeaud: „(...) jeśli w centrum naszych działań postawimy glebę i jej żyzność, zapewnimy w ten sposób obecność pozytywnych zmian w pozostałych elementach systemu: zmiany klimatu, zanieczyszczenie, jakość wody, erozja gleby itd.”. Aby rozpocząć prawidłowe postępowanie z glebą, i tym samym z całym systemem, możemy posłużyć się podstawowymi etapami filozofii SOILTEQ.
Reorganizacja struktury gleby
Po wielu latach głębokiej orki i uprawy formuje się pozioma struktura gleby, charakteryzująca się wyraźnymi ubitymi warstwami. Trzeba zatem przywrócić naturalną, pionową strukturę gleby, by uzyskać prawidłowe wnikanie wody, wzrost korzeni i cykle obiegu składników odżywczych. Do reorganizacji struktury gleby należy wykorzystać przede wszystkim międzyplony: metal zastępują korzenie, a paliwo - fotosynteza, przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości materii organicznej w glebie. Dbałość o strukturę gleby to codzienna i długofalowa misja.
Rekomendacja:
Warto w miarę możliwości unikać prowadzenia prac polowych w warunkach mokrych, a także rozważyć ograniczenie do minimum wagi sprzętu, aby ograniczyć skutki ubijania gleby.
Tworzenie stałej pokrywy gleby
Gleba powinna być w jak największym stopniu pokryta roślinnością. Pozostawienie gleby odsłoniętej oznacza każdego dnia parowanie, erozję, niszczenie życia biologicznego i możliwość wzrostu chwastów.
Rekomendacja:
- Rośliny międzyplonowe należy wysiewać bezpośrednio po zbiorach, wykorzystując w ten sposób pozostałą w glebie ilość wilgoci oraz długie, ciepłe dni letnie sprzyjające wzrastaniu roślin.
- Pilnować jakości siewu międzyplonów równie starannie jak w przypadku upraw głównych. Międzyplony to inwestycja na przyszłość. A tylko dobrze zarządzane inwestycje przynoszą korzystne rezultaty.
- W mieszance połączyć przynajmniej 4 gatunki roślin. Każdy z nich ma odmienne parametry, gwarantujące maksymalną okrywę gleby, penetrację korzeni i wytwarzanie biomasy. Dodatkowo zróżnicowanie umożliwia kompensację w przypadku ekstremalnych warunków pogodowych.
- Uwzględnić w mieszance przynajmniej 50% roślin strączkowych. Strączkowe mają zdolność wiązania azotu z powietrza w glebie i udostępniania go kolejnym uprawom. Wnoszą one do mieszanki międzyplonowej bardzo dużą wartość żyzności.
- Międzyplony należy wykańczać podczas kwitnienia. Na tym etapie rośliny są bardziej wrażliwsze i można się ich bez trudu pozbyć poprzez walcowanie, płytką uprawę lub pod wpływem mrozu (zależnie od gatunku).
Udział mechanizacji
Wdrożenie technologii SOILTEQ w gospodarstwie nie wymaga żadnego szczególnego sprzętu. Wielu rolników dostosowuje posiadane już maszyny, działając na rzecz poprawy jakości ich pracy i oceniając, jakie techniki są najbardziej trafne w określonym kontekście. Z biegiem czasu i rozwojem wiedzy rolnicy inwestują także w nowe specjalistyczne maszyny, dążąc do zwiększenia wydajności i pozytywnej zmiany skali produkcji.
Stosowanie międzyplonów przy doborze płodozmianu, zwalczaniu chwastów i gospodarce chwastami
Do prawidłowego doboru roślin uprawnych konieczna jest wiedza o ich zaletach i wadach.
Rekomendacje:
- Uprawy « towarzyszące » zasiewane są jednocześnie z uprawą główną lub bezpośrednio po uprawie głównej, przy czym strategię stosowania herbicydów dostosowuje się do potrzeb uprawy głównej.
- Międzyplony krótkoterminowe wysiewane są możliwie jak najszybciej po zbiorach rośliny głównej, aby uzyskać maksymalną ilość biomasy i zmniejszyć konkurencyjność chwastów. Produkując wysokiej klasy masę zieloną zapewniamy dopływ azotu i cukrów prostych, utrzymujących przy życiu organizmy żyjące w glebie i gwarantujących przyswajanie składników odżywczych przez uprawę następczą (sprzyjają one rozkładowi pozostałości po zbiorach i zaopatrzeniu w początkowe składniki odżywcze).
- Międzyplony średniookresowe stosowane są przed wczesnymi roślinami jarymi do ochrony gleby, można więc zastosować więcej gatunków w mieszankach. Składy i terminy siewu są w tym przypadku bardziej elastyczne. Takie rośliny wytwarzają dostateczną ilość węgla do ochrony gleby i tworzenia wysokiej jakości materii organicznej. Zastosowanie większej liczby gatunków gwarantuje różnorodność masy korzeniowej i naziemnej. Z założenia pozwala się roślinom okrywowym wymarzać, a gdy tylko urosną, są walcowane.
- Międzyplony długookresowe stosowane są przed późniejszymi uprawami jarymi, np. kukurydzą, słonecznikiem i soją (nadają się też w technologii uprawy pasowej). Tworzą one biomasę i długoterminową okrywę glebową. Międzyplonowanie jare i ozime można łączyć z następczym więdnięciem. Chodzi tu o tworzenie dostatecznej ilości biomasy i pokrywy glebowej od jesieni do wiosny, przy czym mogą być stosowane mieszanki proste lub wieloskładnikowe.
Międzyplony należy brać pod uwagę przy doborze i terminach stosowania herbicydów na uprawach głównych, ponieważ poplony stanowią silną konkurencję dla rozpleniania się chwastów w okresach pomiędzy uprawami głównymi.
Uprawa na małą głębokość oraz metody wysiewu bezpośredniego zmniejszają ilość nasion chwastów w glebie i stopniowo ograniczają ich odrastanie. Ponadto pozwalają również na stopniowe zmniejszanie ilości herbicydów do podsiewek, gdyż podsiewki wystarczająco skutecznie eliminują chwasty.
Strategia nawożenia
Wysokiej klasy nawożenie ma na celu utrzymywanie składników odżywczych w glebie w postaci odpowiedniej dla roślin i tym samym zapobieganie utracie azotu i innych składników odżywczych, np. poprzez wymywanie.
Rekomendacje:
- Ponad połowa azotu pochłanianego przez rośliny pochodzi z materii organicznej gleby, nie z dostarczanych z zewnątrz nawozów.
- Zawartość materii organicznej w glebie sprzyja regularnemu dostarczaniu resztek upraw i aktywności mikrobiologicznej.
- Rośliny korzeniowe mogą mieć korzystny wpływ na odżywienie mikroorganizmów i mineralizację (co prowadzi do uzyskania korzystniejszej struktury i napowietrzenia gleby), rozprzestrzenianie pozostałości pożniwnych lub korzystanie z nawozów zielonych.
- Prawidłowy stosunek azotu do fosforu używanego przez rośliny to 2:1 - 4:1 - proporcje takie zapewniają głównie mikroorganizmy oraz rośliny wiążące azot z powietrza.
- Nawóz zwierzęcy można w części zastępować granulatami nawozowymi z zawartością nawozu kurzego lub świńskiego.
- Podczas przejścia na technologię siewu bezpośredniego należy tymczasowo zwiększyć dawkę nawozów azotowych, ze względu na zwiększone zużycie mikroorganizmów i ograniczenie mineralizacji. Inwestycja ta zwraca się w kolejnych latach.